Аяк сунар ёзулал

Аяк сунар ёзулал

Аалга кирген кижи аяк эрни ызырар. Арга кирген кижи саат дайнаар. Улегер сөс.

Тыва кижи кончуг хүндүлээчел. Тываларның аяк сунар ёзулалы эрте шагдан бээр туруп келген болгаш 1944 чылдың сөөлүнде арай чидип бар чыткан. 1991 чылдың сөөлүнде аяк сунар ёзулал база катап делгереп эгелээн.

Таныыр-даа кижизи, танывас-даа кижи өгге кирген болза, бир аалга келген болза, ону албан шайладыр, ашкарып-чемгерер. Кижиге куруг аяк сунмас, чурту карарар дижир. Хамыкты мурнай шайны аякка куткаш келген кижиге ийи холдап сунар. Бир чамдыкта аякка шайны куткаш, солагай холунуң адыжын оң холунуң шенээниң адаанга чаларадып салгаш, оң холунда аякта шайын келген кижиге сунар. Ооң соонда хөнекте шайын ол кижиниң чанынга салыр. Ооң дараазында кырында саржаг салып каан ааржылыг тараалыг тавакты салыр. Уениң байдалын көруп тургаш, быштактыг тавакты келген аалчының мурнунга делгеп салыр.

Айның чаазында база айның эгезинде өг бурузу чиң шайын хайындыргаш, улуг назылыг кырганнарны шайладыр ёзулал турган. Бээн, кунчуун шайлаткан кенни узун назылыг болур дижир. Улуг назылыг кырганны шайлаткан өгнүң ажы-төлу төрелзек болгаш эштиг-өөрлүг болур дижир.

Амыдыралдың угаадыы. Моол дылдан Григорий Санчаа очулдурган. Кызыл: “Эне сөзу” солуннуң редакциязы, 1993. Арыннар: 60- 61. Кенин-Лопсан М.Б. Тыва чоннуң бурунгу ужурлары. Кызыл: “Новости Тувы”, 1994. - Арыннар: 36-52. Фотография из фондов Национального архива РТ.