Чоннуң ус-тывыш кылыгларының шенелде будурулгези

Тыва музейниң шыгжавыр фондуларында, бистиң төөгүвүстү бадыткап, шынзыдып турар хөй санныг янзы-бүрү экспонаттарны камныг шыгжап, кадагалап турар. Эрткен вектиң 80 ажыг чылдарында Кызылдың шенелде будурулгезиниң ус-шевер мастерлериниң элээн каш ажылдарын национал музей Тыва АССР-ниң культура министерствозун таварыштыр садып ап турган. Оларның аразында А.А. Бузмаковтуң,  О.В. Черенконуң ыяштан кылган ажылдарын көрүп болур. Мастерлер тыва улустуң шаг-шаандан эдилеп чорааны ыяштан кылган сава-саңгазының аймаан, ол уениң амыдыралынга дүүштүр, чаа көрүш-биле чогаадып чазап кылганы онзагай. Тыва чоннуң кол кезии сууржуң амыдыралче кирип, бажың-балгатка чурттап эгелээни-биле холбаштыр бичежек хевирниң деспилерин, аңаа өөрлештир ыяш аяктарны, азы сускун кудар хоону,шай согаажын дээш өске-даа бөлүк саваларны ыяштан чазап, каастап кылганы солун, чараш. Авторлар ажылдарын суй белек кылдыр бээринге, байырлалдар уезинде столга салырынга таарымчалыг каас –чараш кылдыр  кылган.Тыва эдилелдерни уеге дууштур чаартып чогааткан-даа болза, ундезин хевирин улуг өскертпезин сагывышаан чазап кылганннар.

Ш.Х.Монгуш, методист отдела истории и этнографии НМ РТ

---