Хынныг бижек

Хынныг бижек – эр кижиниң кол эдилели. Чараштап каастааш, дергизинде илчирбеге астып каан хынныг бижек ээзиниң шыдал-быразын, ниитилелге туружун көргүзүп чораан. Бай-шыдалдыг улустуң бижээниң сывы биле хынын аар мөңгүнден кылдырткаш, янзы-бүрү дириг амытаннар, чечек-бүрү хевирлиг нарын угулзалар-биле сиилбип каастаан болур. Оларны каастаарынга дарганнар, колдуунда, шаараш угулзаларны ажыглап чорааннар. Чамдык бижектерниң хынын каастаарда, угулзалар хевири-биле чараштап каан мөңгүн шаараш демирни аңаа кедириптер база турган. Бижектерниң бистерин дыка быжыг кылдыр, кадыг демирден каңнап тургаш кылыр, ооң ортузунга чиңге оңгарланчак шыйыгны чорудуп каар. Сакпыт деп чилиг уштуп чиир херекселди бижектиң хынынга быжыглап каар. Эр улус хынныг бижээн тонунуң улуг хоюнуң оң талазынга, курунуң дергизинге илчирбелээш, азып алыр чораан, чамдыка идииниң хончузунче суп алыр, чок болза, ооргазынга кур адаанга кыстырып аар, а өгже кирерде, дергизинге халайтыр бадырып алыр чораан. Бижээн халайтыр бадырыптары дээрге өгнүң ээлерин хүндүлеп, тайбың, чаагай, эки сеткил-биле өгже кирип келгениниң демдээ болур. Шаанда тыва эр улус хорадажып, маргыжа берген болза, бижек черле тутпас турган. Чүге дизе, тыва улустуң ёзу-чаңчылы күштүг бооп, чаагай ёзу-чурумну салгалдан салгалче аажок сагыыр чораан. 40 харга чедир арага ишпес, улуг улусту дыка хүндүлээр. Улуг улустуң чагыг-сөзүн аныяк-өскенге хоойлу-биле дөмей турган. Алган дөзү: Тыва үндезин хеп / Р.Б. Ховалыг. – Новосибирск. Наука НГПО Союза писателей России, 2018. – 336 а. А.300-301.

---